Tarihi ve Coğrafi Yapısı

1- İLÇENİN GENEL OLARAK TANITILMASI

TARİHİ ve COĞRAFİ YAPISI

TARİHİ

İlk çağda CYSUS adıyla bilinen Çeşme, Anadolu’nun batı kıyısında MÖ 1000 yıllarında kurulduğu tahmin edilen 12 İonya kentinden biri olan ERYTHRAI (ERİTRE)’nin Ildır iskelesiydi.Çeşme’nin bugünkü adını denizcilerin su temin ettikleri “çeşme”lerden aldığı sanılmaktadır

Bugün arkeolojik ve turistik yönden büyük önem taşıyan ERİTRE MÖ 7. ve 8. yüzyıllarda büyük bir iktisadi güce sahip olmuştur. Bu dönemde kent, Doğu Akdeniz özellikle Kıbrıs ile ticari ilişkilerde bulunuyor ve (CHIOS)-SAKIZ Adası ile birlikte esir ve şarap ticaretini elinde tutuyordu.

Truva höyüklerinden ERİTRE’nin Truva Savaşlarından sonra kurulduğu anlaşılmaktadır. ERİTRE önce LYDIA(LİDYA) sonradan Perslerin saldırısına uğrayıp büyük zarar görmüş, MÖ 14. yüzyılda ise yeniden zengin bir kent olmuştur. MÖ 2. yüzyılda kent Bergama Krallığına daha sonra Roma İmparatorluğu’na bağlanmıştır. Romalılar zamanında Çeşme yöresi CYSUS adını almış, Roma İmparatorluğu ikiye bölününce Bizans topraklarında kalan ERİTRE önemini kaybetmiş, özellikle puta ve çok tanrılı dinlere olan inancın güçlendiği dönemde kentteki antik yapıların çoğu yakılıp yıkılmıştır.

Ortaçağda Bizans İmparatorluğu’na bağlı olan ERİTRE ve Çeşme yöresi ilk olarak ÇAKA BEY zamanında TÜRKLERİN eline geçmiştir (MS 1081). Birinci Kılıçarslan’ın kayınbabası olan ÇAKA BEY Selçuklular devrinde KLOZEMENE Yarımadasını ele geçirmiş, bugün Çeşme Köyü diye bilinen ve Çeşme’nin 2 km güneyindeki tepeler arasındaki alana bir camii ve evler yaparak Oğuz Boyundan gelen Türkleri buraya yerleştirmiştir. Ege Denizi’ne açılan İlk Türk komutanı olan Çaka Bey, İzmir’de inşa ettirdiği hafif filo ile (1085) Ege adalarına akınlar yapmış ve Bizans deniz hakimiyetine karşı başarılı deniz savaşları vermiştir. Çaka Bey’in yaklaşık on yıl süren başarıları, ölümü ile büyük güç kaybetmiş, yerine geçen kardeşi Yalvaç Bey yöreye Bizans’ın yeniden hakim olmasını önleyememiştir.

ERİTRE adının ÇAKA BEY zamanında ILDIRI olarak söylendiği sanılmaktadır. Fatih Sultan Mehmet zamanında kalan bir belgede buralarda sakızlık bahçelerinin bol olması nedeniyle bu yere İLDEREN denildiği yazılmaktadır. Yine PİRİ REİS’in KİTABE-İ FAHRİYE’sinde ILDIRI adı açıkça okunmaktadır. 1963-1966 yıllarında Ildırı’da yapılan kazı çalışmalarında, ilk önce MÖ 3. yy sonlarında yapıldığı sanılan akropolün kuzey yamaçlarındaki antik tiyatro toprak altından çıkarılmıştır. Akropol'ün en yüksek düzlüğünde yapılan araştırmalarda da Athena tapınağına ait kalıntılar bulunmuştur. Şehrin etrafının 5 km. uzunluğunda surla çevrili olduğu anlaşılmış ve akropolde MÖ 6. ve 7. yy' dan kalma çanak, çömlek, taş ve topraktan figürler bulunmuştur.

Osmanlılar zamanında Yıldırım Beyazıt tarafından yeniden Osmanlı İmparatorluğuna bağlanan kent 1402 Ankara Savaşı’ndan sonra Timur tarafından tekrar Aydınoğulları’na bağlanmış, 1422 yılında yeniden Osmanlılara geçmiştir.

Birinci Dünya Savaşından sonra yurdumuzun paylaşılmasıyla Çeşme Yunanistan’ın işgaline uğramıştır. Fakat Kurtuluş Savaşı sonrasında 16 Eylül 1922’de Fahrettin Altay Paşa birlikleri tarafından düşman işgalinden temizlenmiştir.

İlçemiz tarihi yapı olarak en önemli eser olan Çeşme Kalesi’ne sahiptir. Çeşme Kalesi, Osmanlılar zamanında 1508 yılında 2. Beyazıt tarafından yaptırılmıştır.

Çeşme’nin içinde avlulu ve iki katlı olan dışta dükkanları bulunan Kervansaray 1529 yılında Kanuni Sultan Süleyman zamanında yapılmış olup, Mimarı Ömer Bin Ali PAPUÇCU’dur. Planı u şeklindedir. Yanında bulunan hamamlar külliyeyi tamamlamaktadır.

İlçe isminden anlaşılacağı üzere birçok tarihi çeşmeye sahiptir. Mezarlık bölümündeki su terazisi zamanımıza kadar sağlam kalabilmiştir. Çeşme’nin çeşitli mahallelerinde 18.ve 19. yüzyıllardan kalma Anonim Çeşme, Kaymakam Çeşmesi ve Molla Çeşmesi adı ile anılan üç önemli Çeşme vardır.

Kaymakam Sadık Bey Çeşmesi Hammaloğlu Hafize Rabia Hatun Çeşmesi

Birkaç tarihi türbe içinde en ilginci olan 18. yüzyıla ait Kitabeli Atılgan Türbe, açık mezar şeklinde kıymetli bir sanat eseridir.

COĞRAFİ YAPISI

İlçemiz Türkiye’nin batısında üç tarafı denizlerle çevrili kendi adını taşıyan yarımadanın üzerinde ve en ucunda kurulmuş güzel bir ilçedir. Toprakları doğuda Urla İlçesi, güneyde ve batıda Ege Denizi, Kuzeyde Karaburun İlçesi ile çevrili olan Çeşme, İzmir’e 80 km. ve Yunanistan’ın Sakız Adasına da 8 mil uzaklıktadır.

Kadastro verilerine göre İlçemizin kıyı sahil şeridi uzunluğu 133 km’dir.

Akdeniz ikliminin etkisi altında olan Çeşme’de dağların diğer Ege Sahillerinde olduğu gibi denize dik inmesi turizmin her zaman geçerli hammaddesi olan doğa güzelliklerini yaratmıştır. Arazi genellikle taşlık ve kayalık tepelerle kaplı olup, bunların arasında pek az düzlüklerden meydana gelen küçük ovacıklardan ibarettir. Arazi çoğunlukla meyillidir. Orman az olup, bozuk baltalık halindedir. Devamlı akan dereleri mevcut değildir. Toprak yapısı çakıllı, kumlu, kireçli, bazı bölgelerde de tınlı ve kalkerli satıh fakirdir. Yeraltı ve yer üstü enerji kaynakları yoktur.

İlçenin yüzölçümü 260 km

’dir. Gerek iç ve gerekse dış turizm yönünden Türkiye’nin sayılı plajlarına sahiptir. Sayısız koyları, berrak denizi, güneşi, ince kumu ve deniz içinde kaynayan kükürtlü suları ile doğal turistik olanaklara sahip plajları yarımadanın 29 km’ye varan çeşitli koyları arasında dağılmıştır.

Şifne, Küçük Liman, Paşa Limanı, Pırlanta, Tursite, Çatalazmak-Çiftlik, Dalyan ve daha birçok isimlerle bilinen 20’ye yakın kumsalı vardır.

Genellikle Ilıca Mahallesi’nin çeşitli yönlerine dağılmış bulunan ve Ilıca’da halka açık plajı besleyen radyoaktif su kaynakları mevcuttur. Hemen hemen her zaman farklı bileşime sahip olan kaplıca suları yerli ve yabancıların ilgisini çekmektedir.

İlçeye 5 km mesafede deniz kenarında sodyum klorürlü sıcak sular bulunmaktadır. Bir kısmı denizin içinde kaynayan bu suların en önemlisi Topan ve Hamidiye adı verilen kaynaklardır.

İLÇE RAKIMI : 5 METRE

İLÇE YÜZÖLÇÜMÜ :260 KİLOMETREKARE

İLÇEMİZİN KIYIYA OLAN SAHİL ŞERİDİ UZUNLUĞU : 133 KM dir

Valilikler

Tarihi ve Coğrafi Yapısı